Midenin yemek borusu ile birleşim yerinin hemen altından yaklaşık 50-60 ml. hacim kalacak şekilde mide zımbalanarak 2 ayrı parçaya ayrılır. Daha sonra ince barsağın yaklaşık 100 cm si sindirim dışı kalacak şekilde ince barsak ile bu yeni oluşturulan mide haznesi arasına yeni bir ağız yaratılır. Böylece hem midenin alabileceği gıda çok sınırlandırılır hem de ince barsağın emilim yüzeyi yaklaşık % 30 oranında azaltılmış olur. Alınan gıda küçük keseyi doldurduğunda hızlı doyma hissi oluşur.
En popüler olan ve en sık yapılan obezite cerrahi yöntemidir. Gastrik bypass mide hacminin küçülmesiyle gıda alımını kısıtlayan (restriktif) ve aynı zamanda 100-150 cm’lik ince barsağın devre dışı bırakılmasıyla gıda emiliminin azaldığı (malabsorbtif) bir işlemdir.
Tanım
Gastrik bypass ameliyatının iki aşaması vardır:
- İlk aşamada, mide küçülür. Stapler ile midenin üst kısmı yemek borusuna yakın bir şekilde bölünerek küçük bir kese oluşturulur. Bu kese yaklaşık bir mandalin büyüklüğündedir.
- İkinci aşama bypass. Oluşturulan mide kesesi küçük bir delik ile ince bağırsak (jejunum) distaline bağlanır. Yemekler duodenum ve ince barsağın ilk 100-150 cm’ lik bölümünden geçmeden ince barsağa gidecektir. Bu nedenle, gıdaların daha az kısmı emilecektir dolayısıyla daha az kalori absorbe edilecektir.
Gastrik bypass açık ve laparoskopik olmak üzere iki teknikle de yapılabilir. Daha çok laparoskopik teknik tercih edilir. Açık cerrahiye göre laparoskopinin avantajları şunlardır:
- Kısa hastanede yatış süresi ve daha hızlı iyileşme.
- Daha az ağrı.
- Daha küçük yara izleri (4-5 adet 0.5-1 cm kesi) ve daha az fıtık veya enfeksiyon riski.
Bu ameliyat genel anestezi altında yapılır ve yaklaşık 2 ila 3 saat sürer.
Laparoskopik gastrik bypass için giriş yerleri Gastrik bypassın şematik görünüm
Gastrik Bypass için kimler adaydır ?
Vücut kitle indeksi-body mass index (VKİ-BMI) 40’ ın üzerine olan Morbid obez hastalar gastrik bypass için adaydır. Özellikle tip 2 diyabet, hipertansiyon ve yüksek kolesterol düzeyi gibi ilave hastalıkları olan obezlerde Gastrik band ve sleeve gastrektomi yerine gastrik bypass tercih edilir. Ayrıca süper obezlerde VKİ ≥ 50 olan hastalarda tercih edilebilir.
VKİ 35-40 arası olan obez hastalar obeziteye bağlı diyabet, yüksek tansiyon, kolesterol yüksekliği vb. eşlik eden hastalıkları var ise gastrik bypass için adaydırlar.
Riskler
Gastrik bypass cerrahisinin birçok riskleri vardır. Bu risklerin bazıları çok ciddidir. Bununla ilgili doktorunuzdan detaylı bilgi edinilmelidir.
Cerrahi ve anestezi ile ilgili başlıca riskler şunlardır:
- İlaçlara karşı alerjik reaksiyonlar
- Emboli: bacaklarda oluşabilen kan pıhtıları akciğerlere gidebilir.
- Kanama
- Solunum güçlüğü
- Kalp krizi (ameliyat sırasında veya sonrasında)
- Enfeksiyon: ameliyat yeri, akciğer (pnömoni), mesane veya böbreklerde
- Mide ve barsak anastomoz yerinde kaçak
- İnce bağırsak tıkanması
Ameliyat öncesi hazırlık
Diğer cerrahi işlemlerde olduğu gibi , dikkatli bir şekilde mutlaka yerine getirilmesi gereken ameliyat öncesi hazırlıklar vardır . Doktorunuzun size önerileri genellikle aşağıdaki gibidir.
- Karaciğer çevresindeki yağı azaltmak için ameliyat öncesi 1 hafta diyet yapılması önerilir.
- Ameliyat öncesi 48 saat süresince sulu gıda alınması.
- Kabızlığı olan hastalarada ameliyat öncesi magnezyum sitrat veya Colyte alarak kolonu temizlemek gerekir .
- Doktorunuzun herhangi bir önerisi olmadığı takdirde aldığınız tüm ilaçları kesin.
- Herhangi bir bitkisel ilaç ve baş ağrısı veya alerji ya da kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsanız ameliyattan önce bilinmesi gereklidir
- Ameliyat öncesi genellikle mide endoskopisi yapılması gerekir. Mide fıtığı, reflü hastalığı, ülser ve tümör olup olmadığı mutlaka araştırılmalıdır.
- Eğer sigara içiyorsanız, ameliyattan birkaç hafta önce sigarayı bırakmanız gerekir. Sigara yara iyileşmesini yavaşlatır. Solunum yetmezliği riskini artırır.
Ameliyat öncesi kan tetkikleri ve karın ultrasonografisi yapılır. Tetkikler tamamlandıktan sonra operasyon riskini değerlendirmek için anesteziyoloji, kardiyoloji ve göğüs hastalıkları konsültasyonları gerekebilir.
Ameliyat sonrası
Ameliyattan sonrası hastane yatış süresi 4-6 gündür. Hastalar genellikle ilk 1,2 gün yoğun bakım ünitelerinde tutulur.
- Hasta işlemden 1-2 gün sonra mobilize edilir
- 2-3 gün boyunca mide içine kateter (tüp) konabilir.
- İdrar için mesane kateteri konabilir
- İlk 3 gün boyunca yemek mümkün olmayacaktır. Kaçak riski olmadığı takdirde 3. Günden sonra sulu gıdaya başlanır ve daha sonra püre veya yumuşak gıdalar ile devam edilir.
- Ameliyat sonrası mide içeriğini boşaltmak için 2-3 günlüğüne burundan mideye bir tüp konabilir.
- Kan pıhtısı oluşumunu önlemeye yardımcı olmak için ayak ve bacaklara özel çorap giydirilir.
- Kan pıhtıları oluşmasını önlemek için ilaç (heparin) verilir.
- Ağrı için damar yoluyla ağrı kesici verilir
Gastrik Bypassın yararları
Çoğu kişi ameliyattan sonra ilk ay 10 ila 15 kilo kaybeder. Kilo kaybı hızı zamanla azalacaktır. Gastrik bypass sonrası fazla kiloların verilmesinde başarı oranı sleeve gastrektomiden daha yüksektir. Her iki yöntemde de gıda alımı sınırlanır. Gastrik bypass da ilave olarak gıda emilimi azalmıştır. Dolayısıyla fazla kiloların kaybında sleeve gastrektomiden göreceli olarak daha üstündür.
Ameliyattan sonra 1 yıl içinde fazla kiloların % 75 kaybedilir. Fazla kiloların kaybı 2. Yıl % 80-90 oranına ulaşır. Fazla kiloların kaybıyla birlikte obeziteye eşlik eden hastalıklarda da belirgin bir iyileşme görülür. Kişinin kendine özgüveni geri gelir. Ayrıca diz ve bele olan yükün belirgin bir şekilde azalmasıyla diz ve bel ağrılarının büyük bir bölümü kendiliğinde geçer.
| OBEZİTEYE BAĞLI HASTALIK | İYİLEŞME ORANI (%) |
| Astım | 82 |
| Gastroözofageal reflü hastalığı ( GÖRH ) | 90 |
| Hipertansiyon | 60-70 |
| Yüksek kolesterol düzeyi | 94 |
| Obstrüktif uyku apnesi | 75 |
| Diz ve ayak eklemlerindeki osteoartrit | 85 |
| Tip 2 diyabet | 70-82 |
| Depresyon | 72 |
Tek başına Bypass ameliyatı kilo kaybı için yeterli tek çözüm değildir. Daha az yemekle daha az kalori alınabilir. Kalori harcanması da artırılmalıdır. Bu da egzersiz ile mümkündür. Ameliyat sonrası dönemde komplikasyonları önlemek için, doktor ve diyetisyenin verdiği egzersiz ve beslenme kurallarına uymak gerekir.
Obezite cerrahisi sonrası geç dönemde görülen riskler (komplikasyon) de vardır. Gastrik bypass cerrahisi sonrası bu riskler sleeve gastrektomiye oranla daha fazladır. Vitamin ve mineral eksikliği % 10-15 oranında görülür. Periyodik kontrollerde vitamin ve mineral eksikliği görüldüğünde eksikliği belirlenen vitamin ve mineralin replasmanı gerekir.
- Anemi, vitamin / mineral eksikliği, protein malnütrisyonu, geçici saç dökülmesi:
- Duodenum ve ince barsağın ilk bölümünün devre dışı bırakılması demir ve kalsiyum emiliminin azalmasına neden olur. Bu durum demir eksikliği anemisi için bir yatkınlığa neden olabilir. Demir emiliminin azalması aşırı adet veya hemoroid kanaması olan kadın hastalarda ciddi demir eksikliği anemisine neden olabilir.
- Kadınlarda özellikle menopoz sonrası osteoporoz riski zaten vardır. Kalsiyum emiliminin azalması bariz osteoporoza neden olabilir
- B12 vitamini eksikliğine bağlı kronik anemi oluşabilir. Sorun genellikle B12 vitamini hapları veya enjeksiyonları ile tedavi edilir.
- “Dumping sendromu” olarak bilinen bu durum mide içeriğinin ince barsağa hızlı boşalması sonucu olarak meydana gelebilir. Çok fazla şeker veya tatlı, büyük miktarda yiyecek tüketilmesi ile tetiklenir. Genel sağlık için ciddi bir risk olarak kabul olmasa da, bazen son derece rahatsız edici olabilir ve yemekden sonra mide bulantısı, halsizlik, terleme, baygınlık vb, görülebilir.. Bazı hastalar ameliyattan sonra tatlıları tolere edemezler.
- Hastaların hızlı kilo vermelerini takiben safra kesesi taşı gelişebilir.